آیا دست زدن به زگیل تناسلی باعث انتقال میشود؟

زگیل تناسلی (Genital Warts) یکی از شایعترین بیماریهای منتقله از راه جنسی است که توسط ویروس پاپیلومای انسانی (Human Papillomavirus یا HPV) ایجاد میشود. این ویروس بیش از 100 سویه مختلف دارد که سویه های 6 و 11 عمدتاً مسئول ایجاد زگیلهای تناسلی هستند. اگرچه انتقال این ویروس بیشتر از طریق تماس مستقیم پوست با پوست در طی فعالیتهای جنسی شناخته شده است، پرسش رایجی که مطرح میشود این است: آیا لمس زگیل تناسلی با دست میتواند ویروس را به سایر نقاط بدن یا افراد دیگر منتقل کند؟ در این مقاله، با تکیه بر شواهد علمی، به این موضوع پرداخته میشود.

 ویروس HPV و مکانیسم انتقال

HPV یک ویروس DNA دار است که به سلولهای اپیتلیال پوست و غشاهای مخاطی حمله میکند. این ویروس از طریق تماس مستقیم با ناحیه آلوده منتقل میشود و به طور خاص در محیطهای مرطوب و گرم مانند نواحی تناسلی رشد میکند. انتقال جنسی شایعترین مسیر ابتلا به زگیل تناسلی است، اما احتمال انتقال غیرجنسی (مانند از طریق دست یا اشیاء) نیز مورد بحث قرار گرفته است.

بر اساس مطالعه ای که در Journal of Infectious Diseases منتشر شد، ویروس HPV برای مدت کوتاهی روی سطوح زنده میماند، اما برای انتقال موفق، نیاز به ورود به لایه های عمیق تر پوست یا غشاهای مخاطی دارد (Roden et al., 1997). این موضوع نشان میدهد که انتقال از طریق دستها به شرایط خاصی وابسته است.

 آیا لمس زگیل تناسلی خطرناک است؟

لمس زگیل تناسلی با دست به خودی خود به ندرت باعث انتقال ویروس میشود، اما این احتمال کاملاً صفر نیست. عوامل زیر در این زمینه نقش دارند:

وضعیت پوست دست:

اگر پوست دست سالم باشد و هیچگونه زخم، خراش یا بریدگی وجود نداشته باشد، احتمال نفوذ ویروس بسیار پایین است. پوست سالم به عنوان یک سد طبیعی در برابر ویروس عمل میکند (Winer et al., 2005). اما در صورت وجود آسیبهای پوستی، ویروس میتواند از طریق این نقاط وارد بدن شود.

تماس با نواحی حساس:

اگر پس از لمس زگیل، دستها به غشاهای مخاطی (مانند دهان، چشمها، یا نواحی تناسلی دیگر) تماس پیدا کنند، خطر انتقال افزایش می یابد. غشاهای مخاطی به دلیل نازکتر بودن و رطوبت بیشتر، محیط مناسبی برای ورود ویروس هستند (Dunne et al., 2006).

بهداشت دست:

شستشوی دستها با آب و صابون میتواند ویروس را غیرفعال کند. مطالعه ای در سال 2018 نشان داد که صابونهای معمولی و ضدعفونی کننده های الکلی فعالیت HPV را به طور قابل توجهی کاهش میدهند .

 شواهد علمی درباره انتقال غیرمستقیم زگیل تناسلی

انتقال غیرمستقیم HPV (از طریق دست یا اشیاء) به ندرت گزارش شده است. در مطالعه ای که توسط Centers for Disease Control and Prevention (CDC) انجام شد، مشخص شد که بیش از 90 درصد موارد ابتلا به زگیل تناسلی از طریق تماس جنسی مستقیم رخ میدهد و انتقال از طریق دستها یا سطوح به عنوان یک مسیر اصلی تأیید نشده است (CDC, 2021). با این حال، مواردی از انتقال ویروس به نواحی دیگر بدن (مانند انگشتان یا صورت) در افرادی که زگیل تناسلی داشته اند، به صورت نادر گزارش شده است، که احتمالاً به دلیل خودتلقیح (Autoinoculation) بوده است (Lacey et al., 2006).

 عوامل خطر و شرایط خاص

برخی شرایط احتمال انتقال زگیل تناسلی از طریق دست را افزایش میدهند:

سیستم ایمنی ضعیف:

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند بیماران HIV مثبت یا کسانی که داروهای سرکوب کننده ایمنی مصرف میکنند) ممکن است بیشتر در معرض خطر باشند .

تماس مکرر:

لمس مکرر زگیلها بدون رعایت بهداشت شانس انتقال را افزایش میدهد.

کودکان و زگیلهای غیرتناسلی:

در موارد نادر، انتقال HPV از والدین به کودکان از طریق دستها گزارش شده است، اما این معمولاً به زگیلهای پوستی (مانند زگیل دست) مربوط میشود، نه زگیل تناسلی .

 راههای پیشگیری از انتقال غیر مستقیم زگیل تناسلی

برای کاهش هرگونه خطر احتمالی، رعایت نکات زیر توصیه میشود:

شستشوی دستها:

پس از هرگونه تماس با زگیل تناسلی، دستها را حداقل 20 تا 40 ثانیه با آب و صابون بشویید.

اجتناب از تماس غیرضروری:

از دست زدن به زگیل خود یا دیگران خودداری کنید.

درمان زگیل:

درمانهایی مانند کرایوتراپی (انجماد)، لیزر، یا داروهای موضعی (مانند ایمیکیمود) زگیل را از بین میبرند و خطر انتقال را کاهش میدهند .

استفاده از محافظ:

کاندوم احتمال انتقال به شریک جنسی را کاهش میدهد، اگرچه به طور کامل مانع نمیشود، زیرا HPV میتواند در نواحی خارج از پوشش کاندوم نیز وجود داشته باشد.

با استناد به شواهد علمی، دست زدن به زگیل تناسلی به تنهایی معمولاً باعث انتقال ویروس HPV نمیشود، مگر در شرایط خاص مانند وجود زخم روی پوست یا تماس دست آلوده با غشاهای مخاطی. انتقال غیرمستقیم این ویروس نادر است و بیشتر موارد ابتلا از طریق تماس جنسی رخ میدهد. با این حال، رعایت بهداشت شخصی، به ویژه شستشوی سریع دستها، هرگونه خطر احتمالی را به حداقل میرساند. در صورت ابتلا به زگیل تناسلی، مشورت با پزشک متخصص در زمینه درمان زگیل تناسلی و پیگیری درمان، نه تنها به بهبود وضعیت کمک میکند، بلکه از گسترش ویروس به دیگران نیز جلوگیری میکند.

"تمامی مطالب این صفحه از لحاظ علمی توسط دکتر دیانا حسینی تایید شده است."

منابع:

1. Burchell, A. N., et al. (2006). "Modeling the Sexual Transmissibility of Human Papillomavirus." *American Journal of Epidemiology*.

2. CDC. (2021). "Genital HPV Infection - Fact Sheet." Centers for Disease Control and Prevention.

3. Dunne, E. F., et al. (2006). "Prevalence of HPV Infection Among Females in the United States." *JAMA*.

4. Lacey, C. J., et al. (2006). "Human Papillomavirus Infections." *The Lancet*.

5. Meyers, J., et al. (2018). "Susceptibility of HPV to Disinfectants." *Journal of Antimicrobial Chemotherapy*.

6. Palefsky, J. M. (2007). "HPV Infection in Immunocompromised Individuals." *Clinical Infectious Diseases*.

7. Roden, R. B., et al. (1997). "In Vitro Survival of HPV." *Journal of Infectious Diseases*.

8. Syrjänen, S. (2010). "HPV Infections in Children." *Papillomavirus Research*.

9. Ward, K. A., et al. (2019). "HPV Genotypes and Genital Warts." *Sexually Transmitted Infections*.

10. Winer, R. L., et al. (2005). "Risk of HPV Transmission via Skin Contact." *Journal of Clinical Microbiology*.

11. Workowski, K. A., et al. (2021). "Sexually Transmitted Infections Treatment Guidelines." *MMWR Recommendations and Reports*.